Η βαλεριάνα (Valeriana officinalis) είναι γνωστή και ως νάρδος, κέντρανθος, Διοσκουρίδειος, Αγριοζαμπούκος και πολλές ακόμα ονομασίες. Η βαλεριάνα είναι φυτό πολυετές ποώδες και ανθοφόρο της οικογένειας των Βαλεριανοειδών. Είναι γηγενές στην Ευρώπη και την βορειοδυτική Ασία. Στην Ελλάδα είναι αυτοφυές, κυρίως στη βόρεια και ηπειρωτική, και προτιμά εδάφη υγρά, γόνιμα και ηλιόλουστα. Το όνομα “Βαλεριάνα” προήλθε από τη λατινική λέξη valere που σημαίνει “υγεία ή δύναμη” και αναφέρεται στην θεραπευτική χρήση του φυτού, αν και υποστηρίζεται ότι μπορεί να αναφέρεται και στη δυνατή του οσμή. Η βαλεριάνα είναι ανθεκτική στις καιρικές συνθήκες και τις ασθένειες. Είναι θάμνος με μέγιστο ύψος το 1,5 μέτρο. Τα άνθη της είναι μικρά ροζ έως λευκά, σε σχηματισμό «ομπρέλας» στην κορυφή του φυτού, ενώ ο βλαστός σωληνοειδής και χνουδωτός. Η ρίζα είναι ινώδης με έντονο άρωμα. Η άνθιση της βαλεριάνα διαρκεί από το Μάιο έως τον Αύγουστο. Οι ανθισμένες κορυφές συλλέγονται το καλοκαίρι, ενώ η ρίζα συλλέγεται το φθινόπωρο από Σεπτέμβριο μέχρι Οκτώβριο.
Συστατικά της βαλεριάνας
Η ρίζα είναι το μέρος του φυτού με τις κυριότερες και σημαντικότερες θεραπευτικές ιδιότητες. Τα κυρίως συστατικά της είναι τα σάκχαρα, άμυλο, ρητίνες, αιθέριο έλαιο, οργανικά οξέα, αζωτούχες ενώσεις, βαλεριανικό οξύ, πτητικό έλαιο, ρετσίνι και γόμμα. Η γεύση της είναι έντονη, ξηρή και ελαφρώς πικρή.
Η βαλεριάνα μπορεί να χρησιμοποιηθεί στις παρακάτω μορφές.
- Αφέψημα
- Βάμμα
- Εκχύλισμα
- Κάψουλες
- Καραμέλες
- Χάπια
Οι φαρμακευτικές χρήσεις Βαλεριάνας
Η βαλεριάνα είναι ένα φυτό που η χρήση του είναι γνωστή από τους αρχαίους Έλληνες. Οι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν τη βαλεριάνα ως θεραπεία για τα πεπτικά προβλήματα που παρουσίαζαν, καθώς και για τις κράμπες και για την αντιμετώπιση της δυσφορίας του ουροποιητικού συστήματος. Το μέρος που χρησιμοποιείται για ιατρικούς σκοπούς είναι οι ρίζες που είναι τρυφερές και έχουν πολύ μικρή οσμή. Η ρίζα της βαλεριάνας έχει πολλές ιδιότητες που είναι ευεργετικές για τον ανθρώπινο οργανισμό, αλλά πρέπει να καταναλώνονται με προσοχή.
- Ηρεμεί από τους πόνου κατά την έμμηνο ρύση, τις κράμπες, τον πυρετό και τα στομαχικά έλκη.
- Βοηθάει στην αντιμετώπιση της γρίπης και των συμπτωμάτων της.
- Οι χαλαρωτικές ιδιότητες της βοηθούν στην ανακούφιση των πονοκεφάλων.
- Βοηθάει στην καταπολέμηση του άγχους.
- Βοηθάει στις διαταραχές του ύπνου.
- Επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα του ανθρώπινου οργανισμού και χαλαρώνει τους μυς και ανακουφίζει από το άγχος.
- Βοηθάει στην καταπολέμηση των διαταραχών της ελλειμματικής προσοχής και του συνδρόμου χρόνιας κοπώσεως.
- Το εκχύλισμα της ρίζας της βαλεριάνας χρησιμοποιείται για την ελαχιστοποίηση οιδημάτων του εγκεφάλου σε ασθενείς με Alzheimer σε ανάπτυξη.
