Χρόνος συγκομιδής
Η συγκομιδή των ελαιοδέντρων αρχίζει από τα τέλη φθινοπώρου και διαρκεί μέχρι μέσα Δεκεμβρίου ανάλογα με την περιοχή, την ποικιλία και την επιθυμητή ωριμότητα. Ο χρόνος συγκομιδής του ελαιοκάρπου απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή, γιατί επηρεάζει τόσο την ποιότητα του καρπού και του ελαιολάδου όσο και την παραγωγή της επόμενης χρονιάς.
Ο βαθμός ωριμότητας έχει μεγάλη σημασία καθώς οι ελιές συλλέγονται τόσο για κατανάλωση (επιτραπέζιες) όσο και για διεργασία ελαιοπαραγωγής (ελαιοποιήσιμες).
- Για τις ελαιοποιήσιμες ποικιλίες, η συλλογή πρέπει να γίνει κατά το στάδιο της μέγιστης ελαιοπεριεκτικότητας, η οποία συμπίπτει περίπου με την περίοδο που οι καρποί αποκτούν το χαρακτηριστικό σκούρο χρωματισμό της ποικιλίας και κλιμακώνεται μέχρι την πλήρη ωρίμανση, ανάλογα με τις συνθήκες. Το λάδι που παράγεται είναι πιο αρωματικό αν η συγκομιδή γίνει ακριβώς μόλις αρχίσουν να ωριμάζουν. Σε γενικές γραμμές με απλή παρακολούθηση της αλλαγής χρώματος, της αντίστασης στην απόσπαση των καρπών και της καρπόπτωσης, είναι δυνατόν σε ένα έμπειρο καλλιεργητή να καθορίσει το σωστό χρόνο συγκομιδής. Βέβαια, θα πρέπει πάντα να λαμβάνεται υπόψιν οι τυχόν αντίξοες καιρικές συνθήκες (πχ. παγετοί).
- Για τις επιτραπέζιες ποικιλίες, η συλλογή του καρπού γίνεται μετά τη συμπλήρωση της αύξησης του μεγέθους τους και οπωσδήποτε προτού μαλακώσει η σάρκα. Οι πράσινες ελιές πρέπει να συλλέγονται όταν έχουν φτάσει στο επιθυμητό μέγεθος και προτού αρχίσει η ωρίμανσή τους. Οι μαύρες ελιές συγκομίζονται αργότερα όταν έχουν αποκτήσει το χαρακτηριστικό τους χρώμα, αλλά πάντα προτού αρχίσουν να μαλακώνουν, διότι τότε μειώνονται τα ποιοτικά τους χαρακτηριστικά.
Μέθοδοι συγκομιδής
Ελαιοποιήσιμες ελιέςΟι μέθοδοι συγκομιδής που εφαρμόζονται σε ελιές που προορίζονται για παραγωγή ελαιολάδου είναι οι εξής:
1) Ραβδισμός. Είναι ίσως η πιο χρησιμοποιούμενη μέθοδος. Θεωρείται σχετικά αποδοτικός, αλλά ρίχνει πολλά φύλλα και τραυματίζει αρκετά το δέντρο.
2) Πλαστικές χτένες με πλαστικά ή ξύλινα χερούλια και συλλεκτικά πανιά (ελαιόπανα) ή δίχτυα (ελαιόδιχτα) που στρώνονται κάτω από τα δένδρα. Η συλλογή γίνεται από το έδαφος ή πάνω σε σκάλες για τα ψηλά κλαδιά.
3) Δονητές κλαδιών και βραχιόνων. Μηχανήματα βενζίνης που έχουν στο άκρο του γάτζους (μαγκώνουν τα μεγάλα κλαδιά) και τινάζουν τις ώριμες ελιές με δόνηση του δέντρου. Κάτω από τα ελαιόδεντρα έχουν στρωθεί ελαιόπανα ή ελαιόδιχτα. Η συγκεκριμένη μέθοδος δεν πρέπει να επαναλαμβάνεται πολλές χρονιές καθώς υπάρχει κίνδυνος για το ριζικό σύστημα.
4) Φυσιολογική πτώση με τη χρήση διχτυών. Η μέθοδος αυτή μπορεί να παρουσιάσει μειονεκτήματ στην εφαρμογή της λόγω εμποδίων στο στρώσιμο όπως χόρτα, πέτρες και παραφυάδες, στο μάζεμα, στο κόστος των διχτυών καθώς και στο ενδεχόμενο κλοπής τους.
5) Μηχανική συγκομιδή με αυτοκινούμενα μηχανήματα. Με τη μέθοδο αυτή πετυχαίνουμε τη συγκομιδή περισσότερων δέντρων σε λιγότερο χρονικό διάστημα και με τη χρήση λιγότερων εργατικών χεριών. Συγκομίζονται ευκολότερα ψηλά και μεγάλα δέντρα χωρίς να χρειάζονται σκάλες, αλλά χρειάζεται προσοχή έτσι ώστε να μην προκαλούνται τραυματισμοί στους καρπούς και να υποβαθμίζεται η ποιότητά τους.
Επιτραπέζιες ελιές
Οι καρποί συγκομίζονται συνήθως με το χέρι είτε μηχανικά.1) Με το χέρι. Η συγκομιδή με το χέρι εφαρμόζεται σε μεγάλους καρπούς που προορίζονται για επιτραπέζια χρήση, προς αποφυγή τραυματισμών τους και μείωση της ποιότητας και της εμφάνισης. Η εργασία αυτή είναι επίπωνη και χρονοβόρα, αλλά είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για καθαρές ελιές.2) Μηχανική συλλογή. Η μηχανική συλλογή προτιμάται όταν έχουμε μεγάλη παραγωγή και για να μειώσουμε το χρόνο συγκομιδής. Κάτω από τα δέντρα στρώνονται πράσινα δίχτυα ή πανιά και οι βρώσιμες ελιές που συλλέγονται τοποθετούνται σε πλαστικά τελάρα για την μεταφορά τους στο συσκευαστήριο ή στο χώρο αποθήκευσης.
