Τι είναι ο οργανική ουσία?
Είναι το αποτέλεσμα της αποσύνθεσης των υπολειμμάτων (από μικροοργανισμούς) τόσο φυτικών όσο των ζωικών και είναι ενώσεις του άνθρακα στο έδαφος. Κατά την διαδικασία δημιουργίας της οργανικής από τους μικροοργανισμούς του εδάφους, απελευθερώνονται στο έδαφος θρεπτικά συστατικά αφομοιώσιμα από τα φυτά, ιδιαίτερο ρόλο παίζει στην παροχή αζώτου, φωσφόρου, θείου και σιδήρου. Τη διαδικασία της αποσύνθεσης την διαδέχονται διαδικασίες ανασύνθεσης και μετασχηματισμών των ενώσεων που καταλήγουν στον χούμο. Αυτή η διαδικασία γίνεται από τους οργανισμούς του εδάφους συνεχώς. Μέσω των χημικών αυτών συνθέσεων αποτρέπεται στο να καταστούν αδιάλυτες οι ενώσεις της αποσύνθεσης. Ο ρόλος που διαδραματίζουν είναι σημαντικός, παράδειγμα η χουμική ουσία βοηθά στο να διατίθεται σίδηρος στα φυτά ακόμη και σε εδάφη με μεσαία έως υψηλά pH.
Παράγοντες αποσύνθεσης οργανικής ουσίας
Οι παράγοντες, που επιδρούν στην δραστηριότητα των μικροοργανισμών, όπως οι διάφορες εδαφικές, είναι κυρίως εκείνοι που ουσιαστικά ρυθμίζουν την πορεία της διάσπασης της οργανικής ουσίας. Οι συνθήκες που επιδρούν στη χουμοποίηση είναι:
–Ατμοσφαιρική θερμοκρασία
Επηρεάζει την θερμοκρασία του εδάφους. Ψυχρές περίοδοι καθυστερούν την ανάπτυξη των φυτών και την αποσύνθεση της οργανικής ουσίας. Θερμές περίοδοι βοηθούν υψηλή παραγωγή φυτών αλλά και γρήγορη διάσπαση της οργανικής ουσίας. Υψηλή περιεκτικότητα της τελευταίας εμφανίζεται, όταν η θερμοκρασία είναι μεγάλη, όσο δηλαδη απαιτείται, κατά την περίοδο ανάπτυξης των φυτών και μικρή τα υπόλοιπα διαστήματα, οπότε και συσσωρεύεται οργανική ουσία στο έδαφος. Οι διαπιστώσεις αυτές αντικατοπτριζονται και στο γεγονός ότι τα εδάφη που υπάρχουν στις στέπες είναι τα πλουσιότερα από πλευράς χούμου.
–Εδαφικό νερό
Τόσο τα φυτά όσο και οι μικροοργανισμοί απαιτούν επιπλέον εδαφική υγρασία παράλληλα με την υδατοϊκανότητα. Ξηρασία ή κατάκλυση του εδάφους μειώνει την ικανότητα ανάπτυξης των φύλλων και της αποσύνθεσης της οργανικής ουσίας.
–Η περιεκτικότητα του εδάφους σε θρεπτικά στοιχεία
Η έλλειψη των απαραίτητων στοιχείων, ιδίως του αζώτου, μειώνει την ανάπτυξη των φυτών λόγω κυρίως του ανταγωνισμού μεταξύ των διαφόρων μικροοργανισμών και φυτών. Επίσης όσο περισσότερο άζωτο υπάρχει σ’ ένα έδαφος τόσο περισσότερο θα διατηρηθεί η οργανική ουσία (γιατί προεξοφλείται το απαραίτητο για τους μικροοργανισμούς άζωτο).
–Η αντίδραση του εδάφους
Όταν οι τιμές pH είναι μεταξύ 6 και 8 θεωρούνται οι καλύτερες για τη δράση και ανάπτυξη των μικροοργανισμών του εδάφους, η οποία περιορίζεται σημαντικά για pH < 4,5 και pH > 8,5. Δυσμενέστερες συνθήκες εμφανίζουν τα όξινα εδάφη.
–Η μηχανική σύσταση
Τ’ αργιλώδη εδάφη συγκρατούν περισσότερες ποσότητες χούμου.
Πλεονεκτήματα οργανικής ουσίας
- Μειώνει την πλαστικότητα και την συνεκτικότητα των βαρέων εδαφών ενώ αυξάνει αντίστοιχα των ελαφρών
- Είναι υπόστρωμα ανάπτυξης μικροοργανισμών
- Δημιουργεί σταθερά συσσωματώματα και γενικά βελτιώνει την δομή του εδάφους
- Αυξάνει την ικανότητα συγκράτησης υγρασίας και την ρυθμιστική ικανότητα των εδαφών
- Συμβάλει σημαντικά στην γονιμότητα των εδαφών γιατί είναι πηγή αζώτου, φωσφόρου και θείου
- Εμπλουτίζει τα εδάφη με θρεπτικά στοιχεία
- Μείωνει το κόστος παραγωγής (αγορά λιπασμάτων)
- Βελτιώνει τις φυσικές ιδιότητες του εδάφους (πορώδες, διάβρωση, συμπίεση)
