Ο τετράνυχος προσβάλλει τα λαχανικά μας, ντοματιές, πιπεριές, μελιτζάνες, αγγουριές, κολοκυθιές, πεπόνια, καρπούζια, καθώς και φασολιές. Επίσης ο τετράνυχος προσβάλλει, το βαμβάκι, το αμπέλι, τα εσπεριδοειδή και άλλα καρποφόρα δένδρα. Τέλος, αρκετά καλλωπιστικά φυτά όπως οι τριανταφυλλιές εμφανίζουν σημαντικές προσβολές από τον τετράνυχο. Το πρόβλημα με τον τετράνυχο είναι πως εξαπλώνεται πολύ γρήγορα και αν δεν ελεγχθεί έγκαιρα μπορεί να προκαλέσει μεγάλες καταστροφές σε όλα τα φυτά στον κήπο σας ή στις καλλιέργειες σας, σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα.
Περιγραφή
Ο κοινός τετράνυχος (Tetranychus urticae) ανήκει στην οικογένεια «Ακάρεα» (Acari: Tetranychidae) και προσβάλει τα φύλλα των φυτών.
Οι τετράνυχοι είναι πολύ μικροί (0.4 – 0.6 χιλ. μήκος), κίτρινοι, πράσινοι ή κοκκινωποί, ωοειδούς σχήματος. Είναι τόσο μικροί που χωρούν στην παραμικρή χαραμάδα. Μετακινούνται κυρίως με τις μέλισσες, αλλά και από εμάς τους ίδιους. Έχουν τρία (προνύμφες) ή τέσσερα ζευγάρια πορτοκαλί ποδιών και έξι σειρές μαστίγια στην πλάτη τους. Τα αυγά τους είναι πολύ μικρά, σφαιρικά, στο χρώμα του άχυρου και είναι γυαλιστερά. Και τα τέλεια άτομα και τα ατελή έχουν μυζητικά στοματικά μέρη. Διαχειμάζουν στο έδαφος, στον φλοιό φυτών, αλλά και όπου αλλού βρουν. Με το που θα φτάσει η θερμοκρασία τους 25º, τα αυγά τους εκκολάπτονται σε 3 ημέρες και ωριμάζουν σεξουαλικά σε μόλις πέντε. Ένα θηλυκό γεννάει μέχρι και 20 αυγά την ημέρα και μπορεί να ζήσει έως έναν μήνα, οπότε μέσα σε αυτόν έχουν γίνει άπειρα τα έντομα και κατατρώνε τα φυτά μας. Αυτή η επιτάχυνση του ρυθμού αναπαραγωγής τους, τα επιτρέπει να προσαρμόζονται γρήγορα και να συνηθίζουν τα φυτοφάρμακα με την πάροδο του χρόνου, αφού αρκετά από αυτά, γλιτώνουν λαμβάνοντας μικρότερη από την απαιτούμενη δόση.
Συμπτώματα προσβολής τετράνυχου
Το πιο σημαντικό για την αντιμετώπισή του προβλήματος είναι η έγκαιρη διάγνωση. Όπως συμβαίνει με τα περισσότερα παράσιτα βρίσκονται στην κάτω πλευρά των φύλλων. Αν παρατηρήσουμε τα φύλλα προσεκτικά, θα δούμε μικρά κίτρινα στίγματα που είναι το αποτέλεσμα του πιπιλίσματος των εντόμων από την κάτω πλευρά τους. Για να σιγουρευτούμε, μπορούμε να βάζουμε ένα λευκό χαρτί κάτω από τα φύλλα και να τα χτυπήσουμε με το δάχτυλό μας για να πέσουν μερικά στο χαρτί. Τότε είναι πιο εύκολο να τα δούμε. Σε αυτό το πρώτο στάδιο μπορεί η επέμβασή μας να είναι αποτελεσματική.Στο επόμενο, τα φύλλα αρχίζουν να καλύπτονται από τον ιστό τους και η δυνατότητα τους να φωτοσυνθέσουν μειώνεται δραματικά, ενώ και τα εντομοκτόνα πλέον δεν είναι αποτελεσματικά, αφού είναι δύσκολο να φτάσουν στα έντομα. Σε πολύ έντονη προσβολή από τετράνυχο, τα φύλλα των φυτών καρουλιάζουν, ξηραίνονται και το φυτό μένει σταδιακά γυμνό, χωρίς φύλλα.
Συνθήκες για τον περιορισμό του τετράνυχου
– Η αζωτούχος λίπανση ενθαρρύνει τα ακάρεα και η παρουσία αζώτου στα φύλλα, μεγαλώνει τα ποσοστά αναπαραγωγής του τετράνυχου, οπότε η χρήση αζωτούχων λιπασμάτων θα πρέπει να γίνεται με προσοχή.
– Οι χαμηλότερες θερμοκρασίες και το υγρό περιβάλλον είναι γνωστό ότι επιβραδύνουν το μεταβολισμό τους και τον το ρυθμό αναπαραγωγής τους, οπότε πλένουμε τα φυτά με νερό από την κάτω πλευρά των φύλλων, χρησιμοποιώντας εκτοξευτήρα λεπτής δέσμης. Αν το κάνουμε αυτό θα μειώσουμε σημαντικά την πιθανότητα να μας δημιουργήσουν σοβαρό πρόβλημα. Είναι σημαντικό, το πλύσιμο να γίνεται μετά το μεσημέρι, όταν ακόμη η θερμοκρασία είναι ψηλή. Ο λόγος είναι ότι θέλουμε το νερό να εξατμιστεί και οι υδρατμοί να παγιδευτούν στην κάτω πλευρά των φύλλων. Αυτή η διαδικασία πρέπει να γίνεται πριν δημιουργήσουν ιστούς, γιατί μετά είναι πολύ πιο δύσκολο να καθαρίσουμε τα φυτά με το νερό. Όμως είναι γνωστό ότι το νερό είναι ένας από τους τρόπους που εξαπλώνονται οι μύκητες, οπότε για να το χρησιμοποιήσουμε πρέπει να είμαστε βέβαιοι ή ότι δεν έχουν ή ότι η κατεύθυνσή του νερού είναι προς την πλευρά που δεν υπάρχουν άλλα φυτά.
Αντιμετώπιση τετράνυχου
Χημική καταπολέμηση
Στην χημική καταπολέμηση χρησιμοποιούνται ακαρεοκτόνα δηλαδή εντομοκτόνα κατάλληλα για ακάρεα. Το κάθε ακαρεοκτόνο μπορεί να επιδρά σε συγκεκριμένες καλλιέργειες. Η καταπολέμηση αυτή όμως είναι αρκετά δαπανηρή. Αυτό συμβαίνει, κατά κύριο λόγο, επειδή ο τετράνυχος αναπτύσσει, σε σχετικά μικρό χρονικό διάστημα, ανθεκτικότητα στο εντομοκτόνο και αυτό με τη σειρά του παύει να είναι αποτελεσματικό. Με τον καιρό, οι αλλεπάλληλες χρήσεις ακαρεοκτόνων που απαιτούνται για τον έλεγχό του οδηγούν σε όλο και μεγαλύτερη ανθεκτικότητα του τετράνυχου. Επιπλέον, καταστρέφουν τα ωφέλιμα έντομα που θα μπορούσαν από μόνα τους, σε ικανοποιητικό πληθυσμό, να οδηγήσουν στην βιολογική καταπολέμηση του τετράνυχου. Πάντως, αν ακολουθήσουμε αυτήν τη μεθοδο, πρέπει να επαναληφθεί τουλάχιστον 3 φορές με απόσταση 5-6 ημερών.
Βιολογική καταπολέμηση
Ένας άλλος τρόπος για να τους αντιμετωπίσουμε, είναι το σαπούνι. Βάζουμε 2 κουταλιές σαπούνι των πιάτων, μια οινόπνευμα και ψεκάζουμε προσεκτικά από την κάτω πλευρά των φύλλων. Επαναλαμβάνουμε τρεις φορές ανά 5-6 μέρες.Εξαιρετικά λειτουργεί και το οξιζενέ. Πλένουμε καλά τα φυτά με 1% υπεροξείδιο του υδρογόνου και επαναλαμβάνουμε. Το καλό με αυτό είναι ότι σκοτώνει και τους μύκητες.
Φυσικοί εχθροί του τερτάνυχουΟ τετράνυχος έχει πολλούς εχθρούς και οι σημαντικότεροι είναι το αλογάκι της παναγίας, η σφήκα, η πασχαλίτσα και ένα ακάρι που ονομάζεται Persimilis Phytoseiulus. Αυτό είναι και το πιο αποτελεσματικό και αν το εισάγουμε έγκαιρα στην καλλιέργεια μας θα την προστατέψει αποτελεσματικά. Τρώει 5 ενήλικα ή 20 αυγά την μέρα και όταν τελειώσουν οι τετράνυχοι, τρώνε το ένα το άλλο.
