Η φουντουκιά (Corylus avellana) είναι φυλλοβόλο, πολυετές οπωροφόρο δέντρο. Ανήκει βοτανικά στην οικογένεια των Σημυδοειδών. Το όνομα του γένους Corylus προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη ‘κόρυς’ (περικεφαλαία), καθώς ο καρπός της φουντουκιάς όταν είναι φρέσκος περιβάλλεται από ένα προστατευτικό φυλλώδες περίβλημα το οποίο μοιάζει με στρατιωτικό κράνος. Κατάγεται από την Ανατολική και κεντρική Ασία και από τις περιοχές της Ευρώπης.

Περιγραφή φυτού

Η φουντουκιά είναι φυλλοβόλο δέντρο με τελικό ύψος τα 5 m και φύλλα καρδιόσχημα, οδοντωτά, ανοιχτοπράσινα, ελαφρά χνουδωτά. Καλλιεργείται για τους καρπούς της, τα γνωστά σε όλους φουντούκια, που έχουν σχήμα στρογγυλό, με σκληρό περικάρπιο. Η φουντουκιά, εμφανίζει τους πρώτους της καρπούς στην ηλικία των 3-4 ετών και φτάνει στην μέγιστη παραγωγή της στα 8-12 έτη. Ακόμα το δέντρο της μπορεί να είναι παραγωγικό έως και τα 50 έτη αν καλλιεργείται σωστά με προσοχή. 

Τα άνθη της σχηματίζονται αργά το καλοκαίρι και ανοίγουν νωρίς την επόμενη άνοιξη πριν από την εμφάνιση των φύλλων και είναι μονογενή. Τα αρσενικά άνθη είναι σε ίουλους, έχουν ανοικτό κίτρινο χρώμα και 5-12 εκατοστά. Τα θηλυκά άνθη είναι ανά δύο σε διχάσιο, μέσα σε οφθαλμούς. 

Ο καρπός της είναι κάρυο και περιβάλλεται από ένα κουδουνοειδές σχισμένο περίβλημα. Το φουντούκι έχει στρογγυλό σχήμα με γωνίες και φέρει περίβλημα το οποίο βγαίνει εύκολα.

Η συγκομιδή γίνεται όταν τα φουντούκια παίρνουν χρώμα καστανό και το κάρυο αποσπάται εύκολα από τους εξωτερικούς χιτώνες. Κατά τους μήνες Σεπτέμβριο με Οκτώβριο.

Φροντίδα φυτού

Έδαφος

Η φουντουκιά ευδοκιμεί σε εδάφη μέτριας σύστασης με καλή αποστράγγιση. Προτιμά ελαφριά όξινα ή ουδέτερα εδάφη (pH 5,5-7,0).

Θέση

Αναπτύσσεται το ίδιο καλά σε ηλιόλουστες ή ημισκιερές περιοχές. Σε σκιερές περιοχές δεν μπορεί να ευδοκιμήσει.

Πότισμα

Έχει μέτριες απαιτήσεις σε νερό, με εξαίρεση τους καλοκαιρινούς μήνες που χρειάζεται αρκετό νερό. Οι αρδεύσεις κατά την περίοδο της άνθησης και της ανάπτυξης του καρπού πρέπει να γίνονται με ορισμένο πρόγραμμα ώστε να υπάρχει επαρκής υγρασία στο έδαφος.

Ανθεκτικότητα

Είναι ευαίσθητη στους ανοιξιάτικους παγετούς, γιατί την περίοδο εκείνη εκπτύσσεται η νέα βλάστηση και σχηματίζονται τα διάφορα ανθικά μέρη.

Λίπανση

Η λίπανση θεωρείται απαραίτητη για καλή παραγωγή και γίνεται κυρίως με αζωτούχα και καλιούχα λιπάσματα. Χρειάζεται τακτικά ποτίσματα και εφαρμογή εξορθολογισμένης λιπαντικής αγωγής. Η λίπανση εξασφαλίζει στο φυτά τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία για να είναι εύρωστα.

Επειδή η παραγωγικότητά της είναι μεγάλη, συστήνεται λίπανση με σύνθετα λιπάσματα αργής αποδέσμευσης, πριν και αμέσως μετά το τέλος της καρποφορίας.

Κλάδεμα

Κλάδεμα διαμόρφωσης: Γίνεται το χειμώνα μετά την συλλογή των καρπών. Αφαιρούμε τμήματα του φυτού, ώστε να δημιουργηθεί άνοιγμα στο εσωτερικό της κόμης.

Κλάδεμα καρποφορίας: Είναι αυστηρό κλάδεμα που γίνεται σε γερασμένα, άρρωστα ή παραμελημένα δέντρα ή σε αυτά που θέλουμε να περιορίσουμε δραστικά το μέγεθος τους.

Εχθροί και Ασθένειες

Η φουντουκιά έχει διάφορους εχθρούς. Οι πιο σημαντικοί εχθροί της είναι οι αφίδες και οι αλευρώδεις. Επίσης, το ακάρεο (Ρhytocoptella avellanae) προσβάλλει τους οφθαλμούς  και έχει ως αποτέλεσμα την νέκρωση τους. Η υψηλή υγρασία ευνοεί την εμφάνιση και την προσβολή του.

Η πιο σημαντική ασθένεια της προκαλείται από τον μύκητα (Anisogramma anomala), οποίος προσβάλει τους νεαρούς βλαστούς και έχει ως αποτέλεσμα την ξήρανση ολόκληρου του φυτού.