Η Μηλιά (Malus domestica) είναι φυλλοβόλο, πολυετές οπωροφόρο δέντρο. Ανήκει βοτανικά στην οικογένεια των Ροδοειδών, ενώ οι καρποί της είναι Γίγαρτα (Μηλοειδή ή Γιγαρτόκαρπα). Κατάγεται από τις περιοχές γύρω από τον Κάυκασο.

Περιγραφή φυτού

Η μηλιά είναι φυλλοβόλο δέντρο, μέτριας ανάπτυξης, με τελικό ύψος 12μ. Τα φύλλα είναι απλά, κατ’ εναλλαγή, ωοειδή, οδοντωτά, βραχύμισχα, με την κάτω επιφάνεια χνουδωτή. Το μέγεθος και το πάχος των φύλλων επηρεάζονται από την ποικιλία, τις καλλιεργητικές συνθήκες, το χρόνο εμφάνισής τους και τη ζωηρότητα του δέντρου. Ο μίσχος των φύλλων φέρει μερικές φορές κοντά στη βάση δύο μικρά παράφυλλα.

Φροντίδα φυτού

Έδαφος

Η μηλιά προτιμά εδάφη γόνιμα, βαθειά, καλά αποστραγγιζόμενα και με επαρκή περιεκτικότητα σε ασβέστιο. Ευδοκιμεί τόσο σε πεδινές, όσο και σε ορεινές περιοχές με αρκετή ηλιοφάνεια. Είναι ανθεκτική στις χαμηλές θερμοκρασίες.

Θέση

Παραθαλάσσιες και παραλίμνιες περιοχές ευνοούν την καλλιέργεια της μηλιάς γιατί ο κίνδυνος πρόκλησης ζημιών από παγετό μειώνεται σημαντικά λόγω της υδάτινης επιφάνειας που συντελεί στη διατήρηση της θερμοκρασίας σε επιθυμητά επίπεδα. Σε ανεμόπληκτες παραθαλάσσιες περιοχές μπορεί να προκληθούν ζημιές από τα σταγονίδια της θάλασσας στα φύλλα και τους καρπούς της.

Ανθεκτικότητα

Είναι ανθεκτικό στον παγετό και τις χαμηλές θερμοκρασίες μέχρι τους -20°C. Ιδανικό φυτό για μέρη με έντονη ατμοσφαιρική ρύπανση και ξηρασία.

Πότισμα

Έχει μέτριες απαιτήσεις σε πότισμα, κυρίως στις θερμές εποχές. Τα νεαρά φυτά, μέχρι να εγκατασταθούν στη θέση τους, έχουν ανάγκη από συχνότερα ποτίσματα. Μόλις εγκατασταθεί σε ένα μέρος είναι ανθεκτική στην ξηρασία. Όμως η παραγωγή μειώνεται σημαντικά κάτω από ξερικές συνθήκες.

Λίπανση

Επειδή η παραγωγικότητά του είναι μεγάλη, συστήνεται λίπανση με σύνθετα λιπάσματα αργής αποδέσμευσης, πριν και αμέσως μετά το τέλος της καρποφορίας.

Κλάδεμα

Κλάδεμα διαμόρφωσης: Μπορούν να διαμορφωθούν σε πολλά και διαφορετικά σχήματα: σε κύπελλο, σε παλμέττα, σε κορδόνι, σε ελεύθερο σχήμα, καθώς και σε νάνα δέντρα. Η επιλογή του σχήματος διαμόρφωσης εξαρτάται, βασικά, από δύο παράγοντες: τον διαθέσιμο χώρο και τις γνώσεις που έχει ο καλλιεργητής στο κλάδεμα.

Κλάδεμα καρποφορίας: Το κλάδεμα καρποφορίας εξαρτάται κυρίως από την ποικιλία, την ηλικία και την ζωηρότητα βλάστησης των δέντρων. Η μηλιά φέρει ξυλοφόρους και μικτούς ανθοφόρους οφθαλμούς, επάκρια ή πλάγια, στις μασχάλες των φύλλων σ’ έναν ετήσιο βλαστό. Για τον λόγο αυτό, ποτέ δε βραχύνονται ετήσιοι βλαστοί. Αυτοί αφαιρούνται από τη βάση τους ή μένουν ακλάδευτοι. Βραχύνσεις επιτρέπεται να γίνονται σε ξύλο ηλικίας δύο ή περισσότερων ετών.

Εχθροί και Ασθένειες

Οι ασθένειες μηλιάς είναι το φουζικλάδιο, το ωίδιο, το βακτηριακό κάψιμο και οι σηψιριζίες (σημαντικότερη η Φυτόφθορα).

Το Φουζικλάδιο είναι η σοβαρότερη ασθένεια της μηλιάς σε όλο τον κόσμο και ιδιαίτερα όπου το κλίμα είναι υγρό την Άνοιξη και Καλοκαίρι. Προσβάλει φύλλα, τρυφερούς βλαστούς, άνθη και καρπούς.

Το Ωίδιο προκαλείται από τον μύκητα Podosphaera leucotricha. Προσβάλει φύλλα, τρυφερούς βλαστούς, άνθη και καρπούς και προκαλεί παραμορφώσεις. Διαχειμάζει στους οφθαλμούς, χρειάζεται υψηλή υγρασία, θερμοκρασίες πάνω από 10°C και προσβάλει μόνο νεαρούς αναπτυσσόμενους ιστούς.

Η Φυτόφθορα προσβάλει κύρια τον λαιμό και κύριες ρίζες του δέντρου και νεκρώνει τον φλοιό ανεβαίνοντας προς τον κορμό. Παρατηρείται χλώρωση μέρους ή ολόκληρου του δέντρου, καχεκτική βλάστηση και αποπληξία.