Ο Πλάτανος (Platanus sp.) είναι γένος ιθαγενών δέντρων του Βορείου Ημισφαιρίου. Το γένος αυτό περιλαμβάνει περίπου 10 είδη, τα οποία ανήκουν στην οικογένεια Platanaceae. Πρόκειται για μεγάλα, φυλλοβόλα δέντρα, με ύψος που κυμαίνεται από 30 έως 50 μέτρα. Συναντώνται στις όχθες ποταμών, σε υγροτόπους και τοποθεσίες όπου υπάρχει νερό, μπορούν όμως να επιβιώσουν και στην ξηρασία.
Σε κάθε χωριό και σε κάθε πλατεία συναντάμε τον επιβλητικό πλάτανο! Είναι το δέντρο που μας συντροφεύει πολλά χρόνια και μας προσφέρει τη σκιά του και τη δροσιά του καλοκαιριού.
Περιγραφή του φυτού
Ο πλάτανος είναι φυλλοβόλο δένδρο ταχείας ανάπτυξης, που φτάνει τα 30m ύψος. Έχει χαρακτηριστικό ασημόχρωμο φλοιό. Τα φύλλα του είναι παλαμοσχιδή, μεγάλα, πλάτους 10-20 εκ., με 5-7 λοβούς και κόλπους που φτάνουν έως τη μέση του φύλλου. Οι παρυφές των λοβών είναι έντονα οδοντωτές. Η πάνω επιφάνεια έιναι σκουροπράσινη και η κάτω επιφάνεια έχει ανοιχτό πράσινο χρώμα και παίρνουν κίτρινες αποχρώσεις το φθινόπωρο. Η σφαιρική-πυραμοειδή κόμη του φτάνει τα 30 m σε ύψος και τα 25 m σε διάμετρο. Ο κορμός παρουσιάζει μεγάλο βαθμό απολέπισης, που δημιουργεί ιδιαίτερα ανάγλυφα και όμορφα σχέδια καθώς μεγαλώνει το δέντρο.
Τα άνθη του είναι μονογενή, πυκνά, σε σφαιρικές ταξιανθίες κεφάλια πάνω σε κορυφαίο, λεπτό και μακρύ άξονα. Τα αρσενικά έχουν κιτρινωπές άκρες, ενώ τα θηλυκά είναι κοκκινωπά. Η ανθοφορία παρατηρείται κατά τους μήνες Απρίλιο και Μάιο. Οι καρποί που σχηματίζονται είναι σφαιρικοί με πτητικές τρίχες, αρχικά πράσινοι και αργότερα κοκκινωποί. Παραμένουν κρεμασμένοι στα κλαδιά για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Ωριμάζουν κατά το φθινόπωρο και μπορούν να μείνουν πάνω στο δέντρο όλο τον χειμώνα.
Φροντίδα του φυτού
Συνθήκες ανάπτυξης
Προτιμά τις ηλιόλουστες θέσεις αλλά αντέχει και στην ημισκιά. Επίσης, παρουσιάζει μεγάλη αντοχή στις υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού, αρκεί να έχει ικανοποιητική υγρασία. Προσαρμόζεται σε διαφορετικούς τύπους εδαφών, χωρίς συγκεκριμένη οξύτητα αρκεί να έχουν καλή αποστράγγιση. Ευδοκιμεί σε μέρη με εδαφική και ατμοσφαιρική υγρασία (ποτάμια, ρέματα, δημόσια πάρκα).
Πότισμα
Χρειάζεται μέτριο πότισμα περίπου 2 φορές την εβδομάδα. Αλλά χρειάζεται μεγαλύτερες ποσότητες νερού ανά 2-3 μέρες κυρίως μέχρι να εγκατασταθεί σε έναν κήπο ή σε περιόδους με έντονη ξηρασία.
Λίπανση
Λίπανση με ένα πλήρες κοκκώδες σκεύασμα μία φορά στην αρχή της άνοιξης και μία στο τέλος του φθινοπώρου για τη διατήρηση της ευρωστίας και βελτίωση της ανάπτυξης της.
Ανθεκτικότητα
Αντέχει τις υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού και τις χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα έως τους -20ºC. Είναι ανθεκτικό φυτό στη ζέστη, στον δυνατό αέρα και την ατμοσφαιρική ρύπανση.
Κλάδεμα
Αρχές της άνοιξης, μετά τα τελευταία κρύα χρειάζεται κλάδεμα διαμόρφωσης ώστε να προσφέρει σκιά σε δρόμους ή πλατείες, όπου είναι φυτεμένος. Το φθινόπωρο χρειάζεται κορυφολόγημα των ξερών και των τραυματισμένων βλαστών για μέγιστη και πυκνό φύλλωμα.
Χρήσεις του πλατάνου
- Χρησιμοποιείται σε πάρκα, σε πλατείες και σε δενδροστοιχίες. Κάνει βαθύ ριζικό σύστημα, δε σηκώνει πλάκες πεζοδρομίο.
- Μεμονωμένες φυτεύσεις σε διάφορα σημεία του κήπου για τη δημιουργία σκιασμένων επιφανειών.
- Ιδανικό για πάρκα και αυλές.
- Διαμορφώνει όμορφες συστάδες.
Εχθροί και Ασθένειες
Στον πλάτανο μπορεί να προκληθεί το μεταχρωματικό έλκος ή η ασθένεια των πλατάνων, μια ασθένεια που οφείλεται σε μύκητες που μπορούν να καταστρέψουν τα φύλλα μέσα σε λίγα χρόνια. Το παθογόνο εισβάλει στον κορμό, στα κλαδιά ή στις ρίζες, από πληγές στον εξωτερικό φλοιό του δένδρου, έχοντας τη δυνατότητα να νεκρώσει δένδρα οποιουδήποτε μεγέθους και ηλικίας. Η ασθένεια αυτή μπορεί να εκδηλωθεί λόγω του κρύου ή του υγρού ανοιξιάτικου καιρού.
Άλλη ασθένεια που μπορεί να προσβάλει τον πλάτανο είναι ο περονόσπορος. Ο πλάτανος μπορεί επίσης να προσβληθεί από τις προνύμφες των λεπιδόπτερων.
