Γιατί είναι σημαντικό το κλάδεμα της ελιάς?
Το κλάδεμα είναι ίσως η σπουδαιότερη σε σχέση με όλες τις άλλες καλλιεργητικές εργασίες στην ελιά, δεδομένου ότι από αυτό εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό η καρποφορία και η μακροζωία των ελαιοδέντρων. Βασικός σκοπός του κλαδέματος, είναι να εξασφαλίσει και να διατηρήσει το ισοζύγισμα ανάμεσα στο ριζικό σύστημα και στην κόμη. Να οδηγεί το δέντρο σε συνεχή ανανέωση της καρποφόρας βλάστησής του και να εξασφαλίζει τον καλό φωτισμό και αερισμό του φυλλώματος.
Πότε γίνεται το κλάδεμα?
Το κλάδεμα μπορεί να γίνει κατά την συγκομιδή ή να αρχίσει μετά την συγκομιδή ή και σε όλη την περίοδο του φθινοπώρου μέχρι τους πρώτους ανοιξιάτικους μήνες. Πρέπει να αποφεύγεται την εποχή που έχουν αρχίσει να κινούνται οι χυμοί γιατί οι πληγές επουλώνονται δύσκολα καθώς πρέπει να αποφεύγεται πριν τους χειμωνιάτικους μήνες στις περιοχές που πέφτουν εύκολα πάγοι.
Η καταλληλότερη όμως εποχή είναι προς τα τέλη του χειμώνα. Σε κάποιες τοποθεσίες που υπάρχει ιστορικό παγετού συνιστάται η εφαρμογή του κλαδέματος να γίνεται λίγο αργότερα, το Μάρτιο, έτσι ώστε να περιοριστεί ο κίνδυνος ζημιάς στη νέα βλάστηση αν συμβεί κάποιος όψιμος παγετός.
Κλάδεμα διαμόρφωσης ελιάς
Κατά τον πρώτο χρόνο αφήνονται τρεις πλάγιοι βλαστοί, σε ύψος 30-60 εκ. από το έδαφος. Οι υπόλοιποι βλαστοί και κυρίως οι παραφυάδες αφαιρούνται.
Κατά το δεύτερο, τρίτο και τέταρτο χρόνο αφαιρούνται μόνον οι παραφυάδες και οι λαίμαργοι, που εκπτύσσονται από τη βάση του κορμού του δένδρου και οι βλαστοί ή κλάδοι που βρίσκονται σε μη κατάλληλες θέσεις. Το κλάδεμα πρέπει να είναι ελαφρό, γιατί το αυστηρό κλάδεμα καθυστερεί την είσοδο των δένδρων σε καρποφορία.
Κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής των ελαιοδένδρων ή δεν πρέπει να αφαιρείται καθόλου βλάστηση από το κορυφαίο τμήμα της κόμης τους ή αν και αφαιρείται να είναι ελάχιστη.Όπως και στην περίπτωση των άλλων δένδρων το σχήμα διαμόρφωσης, εξαρτάται από το αποτέλεσμα που θέλουμε να πάρουμε και το οποίο βασίζεται σε αυστηρούς οικονομικούς κανόνες και στην προσεκτική αξιολόγηση της επίδρασης κάθε παρέμβασης που γίνεται στην τελική και ποσοτική παραγωγή, όπως π.χ. τόπος συγκομιδής. Για τη χώρα μας επικρατέστερα σχήματα είναι το ανοιχτό κύπελλο, το πολυκωνικό, το κυλινδρικό και το σφαιρικό.
Κλάδεμα καρποφορίας ελιάς
Η ελιά καρποφορεί πλάγια σε ξύλο της προηγούμενης βλαστικής περιόδου, ειδικά σε κλαδιά που φτάνουν τα 20-50 εκ. Επομένως η καρποφόρα επιφάνεια βρίσκεται σε μια ημισφαιρική ζώνη, που περιβάλλει την περιφέρεια του δένδρου σε βάθος 60-90 εκ. Λίγοι καρποί παράγονται πιο εσωτερικά από τη ζώνη αυτή, κοντά στους βραχίονες ή στον κορμό του δένδρου.
Μετά από μια χρονιά μεγάλης καρποφορίας της ελιάς, με το κλάδεμα των ελαιόδεντρων προσπαθούμε να εξισορρροπήσουμε τη βλαστική ανάπτυξη και να ενισχύσουμε την καρποφορία των ελαιόδεντρων. Κλαδεύουμε λοιπόν λιγότερο έντονα, καθώς το δέντρο της ελιάς εξαντλείται από τα θρεπτικά του συστατικά. Η μείωση του φυλλώματος της ελιάς μέσω του κλαδέματος φθάνει μόνο το 10% αφαιρώντας τα ξερά κλαδιά, αλληλοκαλυπτόμενους εσωτερικούς κλάδους και βλαστάρια λαίμαργα γύρω από τον κορμό της ελιάς.
Αντιθέτως, μετά από χρονιά μικρής καρποφορίας της ελιάς, κάνουμε πιο δραστικό κλάδεμα, αφαιρώντας ακόμη και 20-30% της φυλλικής επιφάνειας, προσπαθώντας να διατηρήσουμε το κυπελλοειδές σχήμα των ελαιόδεντρων και να τα κρατήσουμε σε χαμηλό ύψος.
Εργαλεία κλαδέματος
Το κλάδεμα της ελιάς γίνεται βασικά με χειροκίνητα ή βενζινοκίνητα πριόνια και με κλαδευτικά ψαλίδια. Η εφαρμογή μηχανικού κλαδέματος σε ορισμένες χώρες δεν έδωσε ικανοποιητικά αποτελέσματα, γιατί αφαιρεί μεγάλο ποσοστό καρποφόρας βλαστήσεως.
