Η λιριόμυζα είναι ένα πολύ διαδεδομένο έντομο που προσβάλλει μεγάλο αριθμό λαχανικών και καλλωπιστικών φυτών του κήπου μας. Προκαλεί ζημιές στην τομάτα, μελιτζάνα, αγγουριά, κολοκυθιά, πεπονιά, καρπουζιά, πατάτα, σπανάκι, μαιντανός και φασόλι. Τα προβλήματα από την λιριόμυζα έχουν αυξηθεί εξ΄ αιτίας της χρήσης των ευρέως φάσματος εντομοκτόνων. Με τις εφαρμογές αυτές, οι πληθυσμοί των φυσικών εχθρών του εντόμου μειώθηκαν πάρα πολύ, αλλά και η λιριόμυζα ανέπτυξε ανθεκτικότητα σ΄αυτά τα εντομοκτόνα.
Περιγραφή εντόμου
Υπάρχουν τέσσερα είδη λιριομύζας τα οποία είναι κοινοί εχθροί:
- Η λιριόμυζα της τομάτας Lioriomyza bryonial,
- η αμερικάνικη λιριόμυζα Liriomyza trifolli,
- η λιριόμυζα του μπιζελιού Liriomyza huidobrensis
- και η λιριόμυζα Liriomyza stigata.
Πρόκειται για πολύ μικρές μύγες (μήκους 2 χιλιοστά). Οι διαχειμάζουσες (το χειμώνα) μορφές είναι νύμφες στο έδαφος και στη συνέχεια ανεβαίνουν στα ώριμα παλιά φύλλα που είναι κοντά στο έδαφος. Η νύμφωση των επόμενων γενεών γίνεται στα φύλλα. Οι προνύμφες έχουν μήκος περίπου 2 χιλ. και είναι άποδες. Σε μικρή ηλικία είναι άχρωμες, ενώ όσο πλησιάζουν την νύμφωση γίνονται κιτρινωπές. Τα ακμαία (μύγες) είναι μικρού μεγέθους, έχουν μήκος περίπου 2 χιλ. χρώμα σώματος κιτρινόμαυρο και κεφαλής κίτρινο.
Ζημιές που προκαλεί
Το χαρακτηριστικό της προσβολής είναι οι οφιοειδής στοές (κάτι σαν μικρές διαδρομές) πάνω στα φύλλα. Οι στοές είναι στην αρχή άχρωμες και μετά αποκτούν ένα κιτρινωπό χρώμα. Οι στοές που δημιουργούνται στα φύλλα επηρεάζουν τη φωτοσύνθεση που γίνεται και τη δημιουργία καρπών του φυτού στο οποίο εμφανίζεται. Ακολούθως τα φύλλα πέφτουν λόγω της μειωμένης φωτοσυνθετικής τους δραστηριότητας. Μπορούν όμως να προκαλέσουν και έμμεση ζημιά στα φυτά, προκαλώντας πληγές πάνω στα φύλλα και δημιουργώντας πύλες εισόδου για άλλα παθογόνα (π.χ μύκητες).
Βιολογική αντιμετωπίση
1. Ο βιολογικός έλεγχος της λιριόμυζας είναι δυνατόν να γίνει με τα παράσιτα Dacnusa sibirica, Diglyphus isaea, ή μείγμα αυτών των δύο. Η παρασιτική σφήκα Dacnusa sibirica γεννάει ένα αυγό μέσα στη λάρβα της λιριομύζας. Η λάρβα αυτή συνεχίζει να αναπτύσσεται μέσα στο φύλλο και νυμφούται στο έδαφος. Μέσα στην πούπα της λιριόμυζας αναπτύσσεται η παρασιτική σφήκα. Η παρασιτική σφήκα Diaglyphus isaea σκοτώνει τη λάρβα της λιριομύζας στη στοά και αφήνει ένα αυγό δίπλα της. Το αυγό αναπτύσσεται μέσα στη στοά και γίνεται η παρασιτική σφήκα, χρησιμποιοώντας τη νεκρή λάρβα ως τροφή. Η νύμφωση γίνεται στο φύλλο. Όταν φρέσκες διατροφικές κηλίδες ή νέες λιριόμυζες παρουσιασθούν, τα παράσιτα πρέπει να μπουν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα.
Με τις πρώτες εμφανίσεις των στοών στα φύλλα ή των εντόμων στις παγίδες κάνουμε εβδομαδιαίες εισαγωγές με μείγμα Dacnusa sibrica και Diglyphus isaea σε αριθμό 250 άτομα/εβδομάδα/στρέμμα ή εναλλακτικά προσθήκη μόνο του Diglyphus isaea 250 άτομα/εβδομάδα/στρέμμα.
Ακόμη, ι παρασιτικές σφήκες διατίθενται σε ανακινούμενα μπουκάλια των 250 cc. Αυτά επιτρέπουν γρήγορη και κανονική διανομή του παρασίτου όταν κριθεί απαραίτητη η εφαρμογή του. Οι παρασιτικές σφήκες πρέπει να απελευθερώνονται ανάμεσα στα φύλλα. Μετά την εισαγωγή τους πετούν μέσα στην καλλιέργεια και αρχίζουν αμέσως να δουλεύουν. Μετά από δυο εβδομάδες περίπου έχουμε παρασιτισμό.
2. Χρήση κολλητικών κίτρινων παγίδων που θα κρεμάμε στα φυτά είναι ακόμη ένας τρόπος για να μειώσουμε την ύπαρξη αυτού του εντόμου.
3. Προληπτικά μπορούμε να απομακρύνουμε τα προσβεβλημένα φύλλα και να κάνουμε απολύμανση εδάφους.
4. Όργωμα, ώστε να καταστραφεί η λιριόμυζα που διαχειμάζει στο έδαφος και να μην μεταφερθεί στις επόμενες καλλιέργειες.
