Ο περονόσπορος της πατάτας είναι από τις σοβαρότερες ασθένειες των φυτών και μπορεί να καταστρέψει ολοσχερώς μια καλλιέργεια μέσα σε ελάχιστο χρόνο από την εμφάνισή της. Επιπλέον, εξαπλώνεται ταχύτατα και σε μεγάλες αποστάσεις, ώστε μέσα σε μία-δύο εβδομάδες να μπορεί να προκαλέσει καταστροφή της παραγωγής σε μια ολόκληρη περιοχή. Το κλειδί για την αποφυγή των καταστρεπτικών αυτών συνεπειών του περονοσπόρου είναι ο καλλιεργητής να γνωρίζει ή να προβλέπει τις επικίνδυνες περιόδους για επιδημία περονοσπόρου και να φροντίζει έγκαιρα (προληπτικά) να καλύπτει την καλλιέργειά του για την περίοδο αυτή με ένα κατάλληλο μυκητοκτόνο.
Στη χώρα μας, ο περονόσπορος μπορεί να προκαλέσει εκτεταμένες ζημιές στην καλλιέργεια της πατάτας, τόσο την άνοιξη όσο και το φθινόπωρο, αλλά και στην καλλιέργεια της ντομάτας και σπανίως στη μελιτζάνα.
Συμπτώματα περονόσπορου
Ο περονόσπορος προκαλεί συμπτώματα στο φύλλωμα και στους κονδύλους. Τα προσβεβλημένα φύλλα έχουν έναν σκούρο πράσινο-καστανό χρωματισμό, σαπίζουν και αργότερα ξηραίνονται. Νωρίς το πρωί ή κάτω από πολύ υγρές συνθήκες, το μολυσμένο μέρος του φύλλου εμφανίζει μικρά, άσπρα άκρα, τα οποία είναι οι καρποφορίες του μύκητα με τα σπόρια που βγαίνουν από το φύλλο.
Οι μολυσμένοι κόνδυλοι έχουν λίγα εξωτερικά συμπτώματα, το περίδερμα είναι καστανό και λίγο ζαρωμένο. Σε εγκάρσια τομή των κονδύλων, η σάρκα είναι καστανή και ο χρωματισμός αρχίζει κάτω από το περίδερμα. Ο χρωματισμός είναι μερικές φορές ασυνεχής και ποτέ δεν προκαλεί εσωτερικό δακτύλιο στον κόνδυλο.
Ποιες είναι οι συνθήκες που ευνοούν την ανάπτυξη του περονόσπορου?
Γενικά, η ασθένεια ευνοείται από τον υγρό και δροσερό καιρό. Οι ευνοϊκότερες καιρικές συνθήκες που συντελούν στην εξάπλωση του περονοσπόρου είναι το φθινόπωρο και την άνοιξη, τις νύχτες με υψηλή σχετική υγρασία που ακολουθούνται από νεφοσκεπείς, βροχερές ημέρες, με ψιχάλες ή ομίχλες το απόγευμα ή το βράδυ. Οι θερμοκρασίες μεγαλύτερες των 25 οC είναι δυσμενείς για το μύκητα, ενώ οι θερμοκρασίες πάνω από 30 οC, το καλοκαίρι στον αγρό, σταματούν την ανάπτυξή του χωρίς, όμως, να τον θανατώνουν. Ο μύκητας ξαναρχίζει την παραγωγή των σπορίων και τις μολύνσεις όταν επικρατήσουν χαμηλότερες θερμοκρασίες και βέβαια εφόσον ταυτόχρονα υπάρχει και υψηλή σχετικά υγρασία.
Αντιμετώπιση
Σχετικά με τη χημική καταπολέμηση, οι ψεκασμοί κατά του περονοσπόρου πρέπει να γίνονται προληπτικά, δηλαδή όταν οι συνθήκες αναμένεται να γίνουν ευνοϊκές για τη μόλυνση των φυτών, αλλά βέβαια πριν τη μόλυνση και πολύ πριν την εμφάνιση των συμπτωμάτων. Καλό είναι να συμβουλευτείται γεωπόνους ώστε να σας καθοδηγήσουν για την επιλογή των καταλληλότερων σκευασμάτων καθώς και για τις δοσολογίες. Επίσης, αυτό που πρέπει να προσέξετε είναι το πρόβλημα της ανάπτυξης ανθεκτικότητας σε κάποιο συγκεκριμένο φάρμακο και της σταδιακής μείωσης της αποτελεσματικότητας. Σε περίπτωση που εμφανισθεί το πρόβλημα αυτό σε έναν καλλιεργητή με ένα συγκεκριμένο μυκητοκτόνο, αναμένεται ότι σύντομα θα έχει επιπτώσεις και στους άλλους καλλιεργητές της ευρύτερης περιοχής και η ανθεκτικότητα θα επεκταθεί σε όλα τα μυκητοκτόνα της ίδιας ομάδας (που έχουν τον ίδιο τρόπο δράσης).
Παρόλ’ αυτά μπορείτε να εφαρμόσετε και βιολογική αντιμετώπιση του περονοσπόρου της πατάτας, όπου απαιτείται ολοκληρωμένο πρόγραμμα φυτοπροστασίας. Σε πρώτο επίπεδο, απαιτείται ο περιορισμός των μολυσμάτων του περονόσπορου με την αποφυγή καλλιέργειας ντομάτας κοντά σε καλλιέργεια πατάτας, καθώς και η καταστροφή των υπολειμμάτων προηγούμενης καλλιέργειας ντομάτας ή πατάτας. Κατά τη φύτευση της πατάτας απαιτείται προσεκτική διαλογή του πατατόσπορου και απομάκρυνση κάθε πιθανού μολυσμένου κονδύλου. Τέλος, απαιτούνται προληπτικές επεμβάσεις με οικολογικά χαλκούχα σκευάσματα κάθε 10-15 μέρες, ξεκινώντας όταν τα φυτά γίνουν 15-20 εκατοστά. Είναι σημαντικό να προστατευθεί η νεαρή βλάστηση της πατάτας, ώστε να μην εγκατασταθεί η ασθένεια στο χωράφι.
