Η τοματιά είναι ένα φυτό που τώρα το καλοκαίρι το συναντάμε στους περισσότερους λαχανόκηπους. Η καλλιέργειά της είναι σχετικά εύκολη και με καλές αποδόσεις καθώς λίγα μόλις φυτά μπορούν να ικανοποιήσουν άνετα τις ανάγκες της οικογένειας για όλη τη σεζόν. Όμως υπάρχουν κάποιες ασθένειες στις οποίες είναι ευαίσθητη. Ένα από τα πιο συχνά συμπτώματα στην τοματιά είναι τα ξερά φύλλα. Πάμε να δούμε που μπορεί να οφείλεται αυτό!
1. Περονόσπορος (Phytophthora infestans)
Προσβάλλει όλα τα υπέργεια όργανα του φυτού. Στα κατώτερα φύλλα εμφανίζονται υποκίτρινες κηλίδες (λαδιές) που αργότερα μαυρίζουν και ξεραίνονται. Στην κάτω επιφάνεια των φύλλων, κάτω από τις κηλίδες, σχηματίζεται λευκή εξάνθηση, τα καρποφόρα όργανα του μύκητα. Στους μίσχους και τους βλαστούς εμφανίζονται επίσης παρόμοιες νεκρωτικές περιοχές.
Η κύρια μέθοδος προστασίας είναι η χρήση αποτελεσματικών μυκητοκτόνων αλλά και μερικές άλλες μέθοδοι μπορεί επίσης να είναι χρήσιμες.
Καλλιεργητικές πρακτικές:
– αποφυγή της καλλιέργειας σε υγρές περιοχές (κλειστές κοιλάδες, περιοχές δασών και υδάτινων επιφανειών), προτιμώνται οι ηλιόλουστες περιοχές, η ηλιακή ακτινοβολία χρειάζεται ειδικά το πρωί για να στεγνώνει τη δροσιά από τα φυτά,
– η φυτεία να διατηρείται όρθια και να υπάρχει ο ανάλογος χώρος μεταξύ των φυτών ώστε να επιτρέπεται η έλευση του αέρα,
– να αποφεύγεται η υπερβολική άρδευση,
– να αποφεύγεται η καλλιέργεια πατάτας στις περιοχές όπου καλλιεργείται τομάτα,
– να απομακρύνονται τα προσβεβλημένα φυτά,
– Χημική αντιμετώπιση: υπάρχουν ορισμένα συστηματικά μυκητοκτόνα τα οποία χρησιμοποιούνται εναντίον του περονόσπορου της τομάτας και είναι απαραίτητος ο σωστός χρόνος χρήσης τους ώστε να έχουμε θεραπεία. Μόλις ο μύκητας εισέλθει στην καλλιέργεια διασπείρεται συνεχώς αν υπάρχουν ευνοϊκές συνθήκες. Αυτό σημαίνει ότι η θεραπεία πρέπει να εφαρμοστεί πριν την πρώτη μόλυνση. Παρακολουθήστε την πρόγνωση του καιρού από το δεύτερο δεκαήμερο του Ιουνίου και εφαρμόστε το μυκητοκτόνο αν αναμένεται να έρθει υγρή περίοδος. Σε μερικές περιοχές υπάρχει σύστημα πρόβλεψης της εμφάνισης περονόσπορου. Αν χρησιμοποιούνται μυκητοκτόνα επαφής όλες οι επιφάνειες των φυτών ακόμη και το κάτω μέρος των φύλλων πρέπει να καλύπτονται με αυτά.
2. Αλτεναρίωση (Alternaria solani)
Τα τυπικά συμπτώματα σχηματίζονται στα φύλλα με τη μορφή μεγάλων (έως και 1 εκατοστό ή και ακόμη περισσότερο) σκούρων καφέ κηλίδων με ομόκεντρους δακτυλίους, οι οποίες μπορεί να ενωθούν για να σχηματίσουν μεγάλες νεκρωτικές ζώνες. Οι κηλίδες μπορεί να περιβάλλονται από κίτρινο περίγυρο (κιτρίνισμα ιστού). Τελικά το μολυσμένο φύλλο μπορεί να πεθάνει. Τα παλιότερα φύλλα μολύνονται πρώτα. Στα στελέχη οι αλλοιώσεις είναι στην αρχή μικρές, σκοτεινές και ελαφρά βυθισμένες, αργότερα μεγαλώνουν και διαμορφώνονται ομόκεντροι δακτύλιοι. Σε μερικές περιπτώσεις όπου μολύνεται όλο το στέλεχος το φυτό πεθαίνει. Περιστασιακά, τα συμπτώματα στα φύλλα μπορεί να μπερδευτούν με εκείνα που προκαλεί ο περονόσπορος.
Για τον περιορισμό και τον έλεγχο της ασθένειας πρέπει:
– να αποφέγεται η υπερβολική άρδευση,
– χρήση υγιών σπόρων,
– κατάλληλη λίπανση,
– εφαρμογή αμειψισποράς,
– εφαρμογή μυκητοκτόνων, η οποία είναι και η πιο αποτελεσματική μέθοδος ελέγχου
3. Τετράνυχος (Tetranychus urticae)
Τα πρώτα συμπτώματα αναπτύσσονται υπό μορφή μικρών (1 χιλ. ή λιγότερο) κίτρινων γωνιωδών κηλίδων στα φύλλα. Τα βαριά προσβεβλημένα φύλλα γίνονται κίτρινα, νεκρώνονται και καλύπτονται από ένα πολύ λεπτό ιστό αράχνης που προστατεύει τα άκαρεα. Τα σοβαρά προσβεβλημένα φυτά παρουσιάζουν καθυστερημένη ανάπτυξη και τα άνθη τους στεγνώνουν.
Για τον έλεγχό του:
– η εφαρμογή ακαρεοκτόνων στις υπαίθριες καλλιέργειες δεν χρειάζεται συνήθως ειδικά όταν γίνεται χρήση θείου. Χρησιμοποιήστε τα μόνο όταν υπάρχει σοβαρός λόγος (βαριά προσβολή, ζεστός και ξηρός καιρός, εξάπλωση πληθυσμού), διαφορετικά θα καταστρέψετε επίσης τους φυσικούς εχθρούς των ακάρεων (αρπακτικά άκαρεα, αρπακτικοί θρίπες).
4. Τούτα (Tuta absoluta)
Είναι πολύ καταστρεπτικό, ιδιαίτερα για την καλλιέργεια της τομάτας σε θερμοκήπιο ή στην ύπαιθρο. Προσβάλλει και τρέφεται από όλα τα εναέρια τμήματα του φυτού. Στα φύλλα οι προνύμφες τρέφονται από τον κάτω από την επιδερμίδα ιστό, προκαλώντας χαρακτηριστικά ανώμαλα ορύγματα, τα οποία στο τέλος νεκρώνονται. Ανάλογα ορύγματα – γαλαρίες μπορεί να γίνουν και στους μίσχους και στο στέλεχος.
Οι καρποί προσβάλλονται στο πρώτο στάδιο σχηματισμού τους ή και αργότερα. Τα ορύγματα που σχηματίζονται σ’ αυτούς μπορεί να προσβληθούν στη συνέχεια από διάφορα παθογόνα που προκαλούν σήψη.
Αν δεν ληφθούν μέτρα αντιμετώπισης του εντόμου και επικρατήσουν ευνοϊκές συνθήκες, μπορεί να καταστραφεί κατά 80% μέχρι και 100% η καλλιέργεια.
Το Tuta absoluta μπορεί να προσβάλλει και άλλα είδη της οικογένειας των Σολανωδών. Αναφέρονται προσβολές στην Πιπεριά, στη Μελιτζάνα, στην Πατάτα στο στρύχνο τον ακιδωτό (Πεπίνο) (Solanum muricatum), στο Στραμώνιο το κοινό (Διαβολόχορτο, Τάτουλας) (Datura stramonium), Datura ferox, Lycium chilense, Lycopersicon hirsutum, Nicotiana glauca, Solanum lyratum, Solanum elaeagnifolium, Solanum puberulum και στο Στρύχνο τον μέλανα (στύφνος) (Solanum nigrum). Πρόσφατα διαπιστώθηκε στην Ιταλία και προσβολή στη φασολιά.
Περιορισμός προσβολής:
– Καταστρέφουμε τα υπολείμματα προηγούμενων καλλιεργειών ντομάτας, πιπεριάς, μελιτζάνας, πατάτας καθώς και τα ζιζάνια του στίφνου και του τάτουλα όπου φιλοξενείται επίσης το έντομο της τούτα.– Αποφεύγουμε νέες φυτεύσεις ντομάτας δίπλα σε καλλιέργεια με ήδη προσβεβλημέvα φυτά τομάτας, πιπεριάς, μελιτζάνας, πατάτας.– Χρησιμοποιούμε υγιές πολλαπλασιαστικό υλικό ντομάτας από τα φυτώρια, απαλλαγμένο από το έντομο της τούτα.– Χρησιμοποιούμε φερομονική παγίδα που συλλαμβάνει μαζικά τα αρσενικά έντομα τούτα, τόσο για την παρακολούθηση αλλά και για τη σύλληψη πληθυσμού του εντόμου και τον περιορισμό αύξησης του.– Σκονίζουμε ή ψεκάζουμε με βιολογικό σκεύασμα βάκιλου Θουριγγίας τα φυτά ντομάτας κάθε 15 μέρες για την αντιμετώπιση των καμπιών της Tuta στο φύλλωμα και στους καρπούς.– Ψεκάζουμε με ζεόλιθο ή με καολίνη, προληπτικά στο φύλλωμα των φυτών της ντομάτας για να μην μπορέσουν να αφήσουν τα αβγά τους, τα έντομα της τούτα.
