Η βαμβακάδα (γνωστή και ως βαμβακίαση ή ψύλλα της ελιάς), Euphyllura olivina, είναι ένα έντομο που προσβάλλει τις ελιές και είναι πολύ διαδεδομένο στις χώρες της Μεσογείου, ειδικά στην Ιταλία και στην Ελλάδα. Η κοινή ονομασία του εντόμου οφείλεται στις χαρακτηριστικές λευκές κηρώδεις εκκρίσεις που καλύπτουν το σώμα των προνυμφών και τα προσβεβλημένα όργανα. Οι εκκρίσεις αυτές προέρχονται από αδένες που βρίσκονται στο πίσω μέρος της κοιλίας. Είναι διαδεδομένο σε όλες τις ελαιοκομικές περιοχές της Μεσογείου και έχει αποκλειστικό ξενιστή την ελιά.
Ζημιές που προκαλεί
1. Σχηματίζει αποικίες στις ταξιανθίες, οι οποίες καλύπτονται από βαμβακώδη εκκρίματα με συνέπεια την παρεμπόδιση της γονιμοποίησης.
2. Επιπλέον προκαλείται εξασθένιση των δένδρων λόγω απομύζησης φυτικών χυμών, κάτι που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την παραγωγή. Η διατροφή των νυμφών με τη διάρρηξη των κυττάρων και η απομύζηση του οπού, καταστρέφουν το ελαιόδεντρο. Η μείωση της παραγωγής μπορεί να ξεπεράσει το 40% της όλης παραγωγής σε κάποιες περιοχές.
3. Γενικά η δεύτερη γενιά ειναι η πλέον επικίνδυνη, λόγω της άμεσης διατροφής της που εκτός από την επιρροή της στην παραγωγή έχει και έμεση δράση, δηλαδή την παραγωγή κηροειδών εκκριμμάτων που προκαλούν την αποβολή των ανθέων.
4. Τέλος, προωθεί την ανάπτυξη των μυκήτων της καπνιάς.
Κύκλος ζωής εντόμου
O κύκλος ζωής του περιορίζεται στους 3 μήνες και το θηλυκό είναι πολύ παραγωγικό στην ιδανική θερμοκρασία των 20-25 °C, φθάνοντας να εναποθέτει πάνω από 1.000 αυγά. Τα θηλυκά αρχίζουν την εναπόθεση από το Μάρτη έως τον Απρίλη με την έναρξη της βλάστησης του ελαιόδεντρου. Τα αυγά εναποτίθενται στις κορυφές των μικρών κλαδιών ή ανάμεσα στα νεαρά φύλλα. Η εκκόλαψη επέρχεται ύστερα από μια περίοδο επώασης 8-12 ημερών. Η δεύτερη γενιά αναπτύσσεται σε ταξιανθίες και παραμένει αδρανής το καλοκαίρι, όταν η θερμοκρασία ξεπερνά τους 27 °C. Όταν ο καιρός γίνεται ευνοϊκότερος και ειδικά στη διάρκεια του Σεπτέμβρη, τα ενήλικα έντομα επαναδραστηριοποιούνται. Ύστερα, εμφανίζεται η 3η γενιά. Η εξέλιξη των νυμφών διαρκεί από 24 έως 35 ημέρες. Διαχειμάζει ως ακμαίο στις μασχάλες των βλαστών και των μίσχων των φύλλων και την άνοιξη ωοτοκεί στους εκτυσσόμενους οφθαλμούς ή στις ταξιανθίες.
Αντιμετώπιση
Η καταπολέμηση της βαμβακάδας γίνεται βιολογικά και χημικά.
Όταν υπάρχουν σημαντικές προσβολές από βαμβακάδα, συστήνουμε να γίνεται ψεκασμός στα ελαιόδεντρα με θερινό πολτό. Ο θερινός πολτός έχει σαν βάση το παραφινέλαιο και συγκαταλέγεται στα οικολογικά σκευάσματα φυτοπροστασίας για την ελιά. Καλό είναι ο ψεκασμός με θερινό πολτό να γίνεται σε ποτισμένα ελαιόδεντρα κατά το σούρουπο, πάντα με θερμοκροκρασίες κάτω από 28 °C. Η χημική αντιμετώπιση του εντόμου γίνεται με ψεκασμούς με εντομοκτόνα που υπάρχουν στο εμπόριο. Ακόμα, έχει παρατηρηθεί ότι σε ξηροθερμικές περιόδους παρατηρείται καταστροφή των ωών και των νυμφών.
