Περιγραφή φυτού
Ο Δίκταμος (Origanum dictamnus) είναι ενδημικό φυτό της Κρήτης και αυτοφύεται πρακτικά σε όλα τα βουνά του νησιού κι όχι μόνο στη Δίκτη όπως το θέλει το όνομά του. Ο δίκταμος είναι πολυετές φυτό, αειθαλές, ξαδερφάκι της ρίγανης. Είναι ένα μικρό φυτό με μήκος 30 έως 40 εκ., πολύ δυνατής οσμής και γεύσης, τα φύλλα του είναι σχετικά μικρά αλλά παχουλά, και καλύπτονται από χνούδι, τα άνθη του έχουν βιολετί χρώμα.
Εδαφοκλιματικές συνθήκες
Εξαπλώνεται από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι τα 1.600 μ. αποκλειστικά σε γκρεμνό και φαράγγια (υποχρεωτικό χασμόφυτο). Χρειάζεται άφθονο ήλιο και μάλιστα σε απόκρημνες και βραχώδεις τοποθεσίες, ακόμη και στα φαράγγια του νησιού. Μπορεί να καλλιεργηθεί στο έδαφος, αρκεί να του εξασφαλίσουμε καλή αποστράγγιση. Ο δίκταμος δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις σε πότισμα, είναι ξηροφυτικό φυτό.
Συστατικά του φυτού
Ο δίκταμος, περιέχει καμφορά, ενώ το βασικό συστατικό του αιθέριου ελαίου του είναι η καρβακρόλη. Η θυμόλη αποτελεί κύριο συστατικό του πολυσύνθετου αιθερίου ελαίου, σε ποσοστό 78% (v/v). Ακόμα, σε αυτό υπάρχουν μεταξύ άλλων τα 3-θουγένιο (0.3%), α-πινένιο (0.3%), β-πινένιο (0.3%), α-τερπινένιο (0.9%), π-κυμένιο (10.1%), γ-τερπινένιο (7.9%), β-καρυοφυλλένιο (0.4%), λιναλοόλη (0.4%) και τερπινεν-4-όλη (0.3%). Προσδιορίστηκαν και τα ακόλουθα συστατικά: τρικυκλένιο, σαβινένιο, λιμονένιο, λιναλοόλη και καμφορά.
Χρήσεις
Είναι φυτό τονωτικό και διεγερτικό του πεπτικού συστήματος, σπασμολυτικό, στυπτικό, επουλωτικό, καταπραϋντικό των πόνων του στομαχιού και των εντέρων. Είναι ακόμη διουρητικό, χολαγωγικό, έμμηναγωγό, καταπολεμά τις αμοιβάδες, καταπραΰνει τον πονοκέφαλο και τον πονόδοντο . Ευεργετικό σε περιπτώσεις νευρικών διαταραχών, στο σκορβούτο, σε διαλείποντες πυρετούς.
Το δίκταμο έχει αντισηπτική δράση, τονωτική και αντισπασμωδική. Χρησιμοποιείται για την επούλωση των τραυμάτων, ως καταπραϋντικό του πεπτικού συστήματος, καθώς και κατά της γρίπης και του κρυολογήματος. Δρα σπασμολυτικά και συμβάλει στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση των κυκλοφορικών και καρδιολογικών προβλημάτων, ανακουφίζει από πονοκεφάλους, και στομαχικές διαταραχές, πονόδοντους και αποστήματα.
Συλλογή δίκταμου
Συλλέγουμε τον δίκταμο στο στάδιο της ανθοφορίας κόβοντας φύλλα και άνθη από τέλη Μαΐου μέχρι τέλη Σεπτέμβρη. Αποξηραίνουμε το φυτικό υλικό του δίκταμου σε σκιερούς και καλά αεριζόμενους χώρους και το αποθηκεύουμε σε αεροστεγές βάζο μακριά από το φως.
